Azken artikuluetako baten, algoritmo ilunekin denbora alperrik galtzea neurtu beharraren inguruko hausnarketari ekin nion.
Gaur, eztabaida horretan “erori” den lehenengo eragiketarekin natorkizue. Erroketa izan baita eskuz egiteko moduko eragiketaren kategoria galtzen lehenengoa, kalkulagailuaz ebaztea nahikoa dela ulertuta-edo. Eta ni, nola ez, ados nago erabaki horrekin.
Erroketarekin, hala ere, gauza kuriosoa pasatu da. Papelean algoritmo makurrarekin eta izerdi asko botata kalkulatzetik LHn apenas aipatzera pasatu gara azken urteetan. Bere agerraldia DBH2 inguruan egiten du erroketak, azkar eta presaka, gure gazteak Pitagorasen teroemarekin hirukiak ebazten hasten direnean.
Kontua da, nire ustez umeak biderketa taulekin trebatzen ari direnean aukera ezin hobea pasatzen uzten dugula karratua eta erroketaren izaera eta esananhia zuzen-zuzenean ezagutzeko.
Izan ere ez al zaizue iruditzen erroketa oinarrizko eragiketetan “misteriotsuena” dela? Makina bat heldu ikusi ditut nire inguruan erroketaren esanahia lehenengoz ulertzen modu bibentzialean edo erregleetekin egin eta gero!
Goaz, bada, gaur erroketaren erroak ezagutzera!!!
KONTZEPTUA ULER DEZAGUN
Erregletekin egindako biderketa taularen argazkitik abiatuko gara:
Biderketa taularen zatia daukagu hemen. Goitik hasita eta ezkerretik eskumara 1×1, 2×1…Bigarren lerroan 1×2, 2×2…Horrela 6raino. 6×6 da azkena; azpian eta eskuman dagoena.
Biderketa taula erregletekin eraikiz gero, ikusten da laukiak eratzen ditugula. Gehienak laukiluzean dira baina badaude taulako elementu berezi batzuk; karratutak eratzen dituztenak.
Irudian markatuta daude 1×1, 2×2, 3×3, 4×4, 5×5 eta 6×6.
Hortxe dauzkagu, bada, muturren aurrean 1en, 2ren, 3ren 4re, eta 5en karratuak. Besterik gabe; 42=4×4=16ri 4ren “karratua” deitzen diogu, hain zuzen ere biderketa horrek, azalera eran jarrita, “karratua” deitzen diogun forma eratzen duelako.
Eta ondorioz kopuru baten erro karratua zer izango da? Bada kopuru hori eratu duen karratuaren aldea; alegia, kopuru horrekin eratu dezakegun karratu haundienaren aldeak neurtzen duena. Irudiekin batekin ikusiko duzue hobeto:
148 zenbakiaren erro karratua topatu nahi dugu argazkiotan
148 kopurua erregletekin hartu eta ahal den karraturik handiena eratuko dugu.
Prozesuan deskonposaketak egin beharko ditugu.
Voi la!
Horrela ikusita ez da zaila, ezta? Orain, gainera, agian hobetu ulertuko ditugu Pitagorasen teoremaren nondik norakoak; labur esanda Pitagorasek hirukien aldeekin karratuak eratuta betetzen den araua besterik ez baitzuen ondorioztatu. Egin ditugu horren inguruko aritkulu pare bat. Hemen eskura:
GURE ALGORITMOA
No comment! Terriblea da! Izango du, baina ez zaio ez bururik ez hankarik ikusten!
Nolabait zatiketaren algoritmoaren antza dauka baina azpi-erroketak eginaz goaz bidean.
ABN ALGORITMOA
ABN metodoarekin egindako erro karratua daukagu hemen. Ikusi bideoa…2 minutukoa da.
Alde ederra, gure algoritmoarekin konparatuta!!
Erroketaren oinarrizko kontzeptuarekin batera bidaiatuz egiten du kalkulua; egoera errealarekin lotutako testuingurua begi bistan dauka etengabe eta eragiketaren errelatoan mantzentzen du lotura hori; alboan material konkretuen laguntza erabiltzen du. Buruzko kalkulotik ere badu apur bat. Hondarra ere hor uzten du. Izan ere kalkulua benetan inportantea bada, eta hamartarrekin eman beharra badauka, nola ez, kalkulagailura joko du zuzenean. Perfektua!
Horiek denak dira, hain zuzen ere, ABN metodoko prozedurei ikusten dizkiedan indarguneak.
